Hulubaton 25
Ang Pulong Sang Dios
Ang Iban pa nga mga Hulubaton ni Solomon
25 Ari pa gid ang iban nga mga hulubaton ni Solomon nga ginkopya sang mga tinawo ni Haring Hezekia sang Juda:
2 Ginapadunggan naton ang Dios tungod sa mga butang nga wala niya ginapahayag sa aton; pero ginapadunggan naton ang mga hari tungod sa mga butang nga ginapahayag nila sa aton.
3 Subong nga indi matakos ang kataason sang langit kag ang kadalumon sang duta, indi man matungkad ang hunahuna sang mga hari.
4 Kinahanglan nga kuhaon anay ang mga nagasimbog sa pilak antes ini pormahon sang platero. 5 Kinahanglan nga pahalinon ang malaot nga mga katawhan[a] sang hari, kag magapadayon ang iya ginharian nga may pagkamatarong.
6 Kon ara ka sa atubangan sang hari, indi pagkabiga ang imo kaugalingon nga daw si sin-o ka na gid paagi sa pagpungko upod sa dungganon nga mga tawo. 7 Mas maayo kon hambalan ka sang hari nga magpungko didto sang sa hambalan ka niya nga maghalin, kag mahuy-an ka sa atubangan sang dungganon nga mga tawo.
8 Indi ka magpadasodaso sa pagsugid sa korte sang imo nakita. Kay kon mapamatud-an sang isa ka saksi nga sala ikaw, ano na lang ang imo himuon?
9 Kon may ginabaisan kamo sang imo kilala, baisi lang ninyo, pero indi ninyo pag-ipanugid ang sekreto sang kada isa sa inyo. 10 Kay kon mahibaluan ini sang iban, basi pakahuy-an nila kamo, kag ang inyo reputasyon maguba hasta san-o.
11 Kon ang imo ginahambal nagakabagay sa okasyon, matahom ini pareho sa bulawan nga mga mansanas sa pilak nga suludlan.
12 Ang pagsabdong sang maalamon nga tawo sa isa ka tawo nga luyag magpamati mas bilidhon pa sang sa mga alahas nga bulawan.
13 Ang masaligan nga mensahero makapanami sang balatyagon sang nagsugo sa iya, pareho sa mabugnaw nga tubig kon tig-ilinit.
14 Ang tawo nga wala nagatuman sa iya promisa pareho sa gal-om kag hangin nga wala nagadala sang ulan.
15 Ang pagpasensya kag ang malulo nga paghambal makahaylo sa mga manugdumala kag bisan sa mga matig-a sang tagipusuon.
16 Indi ka magpatama sing kaon sang dugos kay basi kon magsululuka ka. 17 Pareho man kon magsagi ka bisita sa imo kaingod, basi kon matak-an siya kag maugot sa imo.
18 Ang tawo nga nagasaksi sing butig kontra sa iya isigkatawo makahalit pareho sa espada, inuglampos, kag pana.
19 Ang pagsalig sa tawo nga indi masaligan sa tion sang kalisod wala sing pulos pareho sa guba nga ngipon ukon bali nga tiil.
20 Kon ginakantahan mo sing malipayon ang tawo nga ara sa puwerte nga kalisod, pareho lang nga ginaubahan mo siya sang bayo sa panahon sang tigtulugnaw ukon ginabutangan mo sang langgaw ang iya pilas.
21 Kon ang imo kaaway ginagutom, pakauna; kon ginauhaw, paimna. 22 Kay kon himuon mo ini mahuya siya sa iya ginahimo sa imo,[b] kag ang Ginoo magabalos sa imo.
23 Subong nga ang habagat nagadala sang ulan, ang kutsokutso nagadala sang kaakig.
24 Mas maayo pa nga mag-estar sa atop sang balay[c] sang sa mag-estar sa sulod sang balay upod sa asawa nga palaaway.
25 Ang maayong balita halin sa malayo nga lugar pareho sa mabugnaw nga tubig nga makapaumpaw sa tawo nga ginauhaw.
26 Ang matarong nga tawo nga nagapasugot sa malaot nga tawo pareho sa malubog nga tuburan ukon mahigko nga bubon.
27 Indi maayo ang sobra nga pagkaon sang dugos, amo man ang pagtinguha nga dayawon ka lang permi sang mga tawo.
28 Ang tawo nga indi makapugong sang iya kaugalingon dali lang malaglag pareho sa isa ka siyudad nga wala sing pader.
Proverbs 25
New International Version
More Proverbs of Solomon
25 These are more proverbs(A) of Solomon, compiled by the men of Hezekiah king of Judah:(B)
2 It is the glory of God to conceal a matter;
to search out a matter is the glory of kings.(C)
3 As the heavens are high and the earth is deep,
so the hearts of kings are unsearchable.
4 Remove the dross from the silver,
and a silversmith can produce a vessel;
5 remove wicked officials from the king’s presence,(D)
and his throne will be established(E) through righteousness.(F)
6 Do not exalt yourself in the king’s presence,
and do not claim a place among his great men;
7 it is better for him to say to you, “Come up here,”(G)
than for him to humiliate you before his nobles.
What you have seen with your eyes
8 do not bring[a] hastily to court,
for what will you do in the end
if your neighbor puts you to shame?(H)
9 If you take your neighbor to court,
do not betray another’s confidence,
10 or the one who hears it may shame you
and the charge against you will stand.
11 Like apples[b] of gold in settings of silver(I)
is a ruling rightly given.
12 Like an earring of gold or an ornament of fine gold
is the rebuke of a wise judge to a listening ear.(J)
13 Like a snow-cooled drink at harvest time
is a trustworthy messenger to the one who sends him;
he refreshes the spirit of his master.(K)
14 Like clouds and wind without rain
is one who boasts of gifts never given.
16 If you find honey, eat just enough—
too much of it, and you will vomit.(N)
17 Seldom set foot in your neighbor’s house—
too much of you, and they will hate you.
18 Like a club or a sword or a sharp arrow
is one who gives false testimony against a neighbor.(O)
19 Like a broken tooth or a lame foot
is reliance on the unfaithful in a time of trouble.
20 Like one who takes away a garment on a cold day,
or like vinegar poured on a wound,
is one who sings songs to a heavy heart.
21 If your enemy is hungry, give him food to eat;
if he is thirsty, give him water to drink.
22 In doing this, you will heap burning coals(P) on his head,
and the Lord will reward you.(Q)
23 Like a north wind that brings unexpected rain
is a sly tongue—which provokes a horrified look.
24 Better to live on a corner of the roof
than share a house with a quarrelsome wife.(R)
25 Like cold water to a weary soul
is good news from a distant land.(S)
26 Like a muddied spring or a polluted well
are the righteous who give way to the wicked.
27 It is not good to eat too much honey,(T)
nor is it honorable to search out matters that are too deep.(U)
28 Like a city whose walls are broken through
is a person who lacks self-control.
Footnotes
- Proverbs 25:8 Or nobles / on whom you had set your eyes. / 8 Do not go
- Proverbs 25:11 Or possibly apricots
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.
Holy Bible, New International Version®, NIV® Copyright ©1973, 1978, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.
NIV Reverse Interlinear Bible: English to Hebrew and English to Greek. Copyright © 2019 by Zondervan.